Naturzalia: Liztor Asiatikua, erlien etorkizuna iluntzen

2012/11/02

Liztor Asiatikua, erlien etorkizuna iluntzen

2005. urtian Txinatik Bordelera egurra ekarri zaban ontzi batian iritsi zian liztor Asiatikuak (Vespa velutina) Europara. Ordutik aurrera, zabaltzen juan zian eta badiaz urte batzuk gurera iritsi ziala. Eta ez zian ez intentzio onenekin etorri. Arrisku larrixan jartzen ai diaz erlien etorkizuna.

Liztor Asiatikuan habixa (Vespa velutina)

Erliak harrapakinik errezenak dia liztor Asiatikuentzat, erlategixetan erle pila bat pilauta aurkitzen ditxuzte eta. Asiar liztorrak beraien artian komunikatzeko gai dia eta taldian ibiltzen dia erliak hiltzen. Gainera, erlategi berdinakin tematzen dia askotan. Horrez gain, beldurran ondorioz, erle asko ez dia erlategitik irtetzen eta bizirauteko bihar duten elikagai beste lortu ezinik gelditzen dia.

Eta zegatik daukaten horrelako inpaktu haundixa hemen eta Asian ez? Ba alde batetik, hemen ez ditxuztelako harrapari garrantzitsurik, eta bestetik, Asiako erliak liztorrei aurre in eta beraien burua defendatzeko gai dialako, hemenguak ez bezela.

Udazkena izanik, oin da habixak aurkitzeko sasoia. Izan ere, sasoi honetan eukitzen dabe habixek tamainarik haundixena eta hostuak jausten diazenez ere, errezau ikusten dia. Negua iristian erregina berrixak lur azpixan ezkutatzen dia eta gainontzeko guztixak hil itxen dia. Itxura danez, habi bakoitzetik 200 bat erregina berri ateratzen omen dia. Udaberrixan lur azpitxik atera eta habi txiki bat itxen dau bizirauten daban erregina bakoitzak eta kolonia berri bat eratzen dau.

Liztor Asiatikuan habixa (Vespa velutina)

Kalian bizi geranak konturatzen ez bagera ere, arazua benetan da larrixa eta argi dao oin arte hartu dian neurrixak ez diala nahikuak. Neurri gogorragorik hartu ezian, arazua haunditxuz juango da eta gainera penintsula osuan zihar zabaltzen juango dia liztor Asiatikuak.

Liztor Asiatikuaz gain, ez pentsa ez daukagunik bertako liztor haundirik. Izan ere, tamaina bereko liztorrak ditxugu gurian, kuruminua edo liztortzarra (Vespa crabro) hain zuzen ere. Tamaina berdinekoak izan arren, nahiko erraz desberdintzen dia. Besteak beste, Asiatikuek hanka horixak ditxuzte eta abdomena beltza da gehixenbat, lerro hori fin bat eta 4. segmentu horixa izan ezik. Bestalde, hemenguek hanka beltzak ditxuzte eta abdomen askoz horixaua. Azken hauek ordia ez dia inundik inora hain kaltegarrixak. Noizian behin jaten dute erleren bat edo beste, baina ez dia sekula erlategi batekin tematzen.

Liztor Asiatikuen habixan argazkixak oin dala egun batzuk atera nitxuan eta dagoeneko kendu dute habixa bertatik. Liztorran gertuko argazkirik ezin izan naban lortu, habixa nahiko urrun gelditzen zan eta. Bestalde, lagun batzuen baserri inguruan (Elgoibarko Armueta Zaharren) bertako liztorren habi bat dao eta argazkixak gertutik atera ahal izateko lekuan gainera. Horrenbestez, bertako liztorran argazki batzuk ere erakutsiko dizkizuet jarraixan.