Aspalditik nenbilen David Dopereirorekin aurtengo apirileko oporretarako bidaia berri bat prestatzen. Asmoa astebeteko ihesaldia egitea zen, eta, beraz, gertuko lekuren baten bila genbiltzan; hasiera batean, Europan gelditzea pentsatzen genuen. Baina Javi Eiras batu zitzaigunean dena aldatu zen. Berak egin zuen Arabiar Emirerri Batuetara joateko proposamena... eta, espero bezala, berehala berotu ginen. Egun gutxitan, Europako ideia baztertuta geratu zen eta helmuga berria erabakita zegoen. Eta asmatu genuen!
 |
Taldea / El equipo: Ni (Ander Izagirre Egaña), David Dopereiro Domínguez eta Javier Eiras López |
Arabiar Emirerriak nahiko herrialde txikia den arren, aniztasun herpetologiko interesgarria du, zati handi bat azalera nahiko txikian kontzentratuta gainera. Zazpi eguneko bidaia baterako, leku perfektua zirudien: maneiagarria, desberdina eta potentzial handikoa. Gainera, nahiz eta hasieran bestelakoa uste genuen, alderdi ekonomikoa ez zen arazo bat izan. Hiri handien luxutik eta handikeriatik urrun, askoz bizimodu xumeagoa aurkitu genuen landa-eremuetan, non errealitate ekonomikoa oso bestelakoa den.
Aunque Emiratos es un país relativamente pequeño, cuenta con una diversidad herpetológica interesante, concentrada una gran parte además en una superficie bastante reducida. Para un viaje de solo siete días, parecía el lugar perfecto: manejable, distinto y con mucho potencial. Además, contrario a lo que pensábamos al principio, el tema económico no resultó ser un problema. Lejos del lujo y la ostentación de las grandes ciudades, descubrimos una vida mucho más sencilla y austera en las zonas rurales, donde la realidad económica es muy distinta.
Apirilaren amaieran bidaiatu genuen. Udaberria izan arren, tenperaturak oso altuak ziren (hori bai, udako muturreko beroarekin zerikusirik ez, planetako tokirik beroenetako bati buruz ari garela kontuan hartuta). Beroak goizetik estutzen zuen, eta, beraz, beharrezkoa zen oso goiz esnatzea — 10:00etatik edo 11:00etatik aurrera kanpoan egotea jasanezina bihurtzen zen —, eta gauak ahalik eta gehien aprobetxatzea. Horrek, noski, oso lo gutxi egitea esan nahi zuen: gauean ordu pare bat eta eguerdian siesta azkarren bat egitea zen har genezakeen atseden guztia. 7 egun "kañero" izan ziren.
Viajamos a finales de abril. Aunque aún era primavera, las temperaturas ya eran muy altas (nada que ver, eso sí, con el calor extremo del verano, teniendo en cuenta que hablamos de uno de los lugares más cálidos del planeta). El calor apretaba desde temprano, así que durante el día no quedaba otra que madrugar —a partir de las 10:00 o 11:00 estar fuera se volvía insoportable— y exprimir al máximo las noches. Eso, claro, significaba dormir muy poco: un par de horas por la noche y alguna siesta rápida al mediodía era todo el descanso que podíamos permitirnos. Fueron 7 días muy muy cañeros.
Oraingoan, ibilbidearen plangintza Javiren esku utzi genuen, informazioa bilatzen eta mapak egiten artista hutsa delako. Oso ibilbide eraginkorra prestatu zuen, egun gutxitan ahalik eta espezie desberdin gehien aurkitzeko diseinatua.
Esta vez dejamos la planificación de la ruta en manos de Javi, un auténtico crack en la búsqueda de información y los mapas. Se curró un itinerario muy eficiente, diseñado para maximizar el número de especies que pudiéramos encontrar en tan pocos días.
 |
Bisitatutako gune nagusiak / Principales zonas visitadas |
Apirilak 20 / 20 de abril
Aurreko egun osoa bidaiatzen eman ondoren, Abu Dhabira iritsi ginen goizaldeko 4:30ean. Leher eginda geunden — ez genuen lorik egin bidaian —, baina, hala ere, alokairuko autoa hartu eta iparralderantz jo genuen, Dubai aldera. Erosketa espres batzuk egin ondoren, basamortura jo genuen zuzenean, narrastien bila lehenbailehen hasteko. Hondarra arrastoz beteta zegoen, eta berehala agertu ziren lehen narrastiak. Rhinochephalus arabicus-ak hunkitu gintuen gehien. Eguzkia berehala hasi zen gogor berotzen, baina lehen eguneko ilusioarekin, bilatzen jarraitu genuen (gehiegi agian), batetik bestera arrastoei jarraituz.
Después de pasar todo el día anterior viajando, aterrizamos en Abu Dhabi a las 4:30 de la madrugada. Estábamos agotados —no habíamos dormido nada durante el viaje—, pero aun así recogimos el coche de alquiler y pusimos rumbo al norte, hacia Dubái. Tras unas compras exprés, nos dirigimos directamente al desierto para empezar cuanto antes con la búsqueda de reptiles. La arena estaba llena de rastros, y no tardaron en aparecer los primeros reptiles. Uno de los que más nos emocionó fue el Rhinochephalus arabicus. El sol empezó a apretar pronto, pero con la emoción del primer día aguantamos (quizá demasiado), siguiendo huellas de un lado a otro.
 |
Dohako aireportua / Aeropuerto de Doha |
 |
Abu Dhabiko etxe orratzen argazki lausoa, ikusi genituen aldi bakarra, jaja / Foto borrosa de los rascacielos de Abu Dhabi, la única vez que los vimos, jaja |
 |
Sugeen lehen arrastoak / Primeros rastros de serpientes |
 |
Acanthodactylus schmidti |
 |
Phrynocephalus arabicus |
 |
📷 Javi Eiras |
 |
Bunopus tuberculatus |
Beroa jasanezina bihurtu zenean, zerbait jatera joan ginen, eta gero, lehen bi gauak igaroko genituen apartamentura. Lo-kuluxka txiki bat egiteko aprobetxatu genuen: gaupasan jarraitzen genuen, eta nekea nabaritzen hasita geunden. Ilunabarrean, basamortuko puntu berera itzuli ginen gaueko espezieak bilatzera. Han Sönke Frahm eta Silvia Macinarekin elkartu ginen. Sönke alemaniako lagun bat da, horrelako bidaiak elkarrekin egiteagatik ezagutzen dudana, eta kasualitatez, aurten, gure bidaiak bereizita planifikatu genituen arren, leku berean amaitu genuen. Pare bat gau elkarrekin pasatzeko aprobetxatu genuen.
Cuando el calor se volvió insoportable, fuimos a comer algo y después nos dirigimos al apartamento donde pasaríamos las dos primeras noches. Aprovechamos para echarnos una pequeña siesta: seguíamos de empalmada y el cansancio empezaba a notarse. Al atardecer, regresamos al mismo punto en el desierto para buscar especies nocturnas. Allí nos reunimos con Sönke Frahm y Silvia Macina. Sönke es un amigo alemán con el que he compartido muchos viajes de este tipo, y, por casualidad, este año, aunque habíamos planeado nuestras rutas por separado, terminamos coincidiendo en el mismo lugar. Aprovechamos para pasar un par de noches juntos.
 |
Sönke eta Silviarekin elkartu ginen unea / Momento en el que nos reunimos con Sönke y Silvia |
📷 Sönke Frahm
Gaua oso ona izan zen: lehen sugeak aurkitu genituen, tartean desio genituen Eryx jayakari eta Cerastes gasperettii. Azken hau uste baino gehiago kostatu zitzaigun. Egunez arrasto asko ikusi genituen, baina gaua iristean ez genituen aurkitzen. Azkenean, arrasto fresko bat aurkitu genuen, eta hau jarraituz bere "jabea" aurkitu genuen.
La noche fue muy bien: encontramos nuestras primeras serpientes, entre ellas las tan deseadas Eryx jayakari y Cerastes gasperettii. Esta última se nos resistió bastante. Durante el día habíamos visto muchos rastros, pero al llegar la noche no lográbamos encontrarlas. Al final, dimos con una huella fresca que, tras seguirla nos llevó directamente hasta su "dueña".
 |
Bunopus tuberculatus |
 |
Trigonodactylus arabicus |
 |
Stenodactylus doriae |
 |
Lytorhynchus diadema |
 |
Eryx jayakari |
 |
Cerastes gasperettii |
Tokiz aldatu genuen, beste leku batean zortea probatzeko asmoz. Echis carinatus baten arrastoa ikusi genuen, baina nahiz eta denbora luzez jarraitu genuen, ez genuen sugea aurkitzea lortu.
Cambiamos de zona para probar suerte en otro lugar. Vimos un rastro de Echis carinatus y, aunque lo seguimos durante un buen rato, no conseguimos encontrar a la serpiente.
 |
Hemidactylus robustus |
Apirilak 21 / 21 de abril
Eguna habitat berri batean hasi genuen, mangladi baten ondoan, eta Mesalina adramitana eta Acanthodactylus schmidti aurkitu genituen.
Empezamos el día en un habitat nuevo, al lado de un manglar, donde encontramos Mesalina adramitana y Acanthodactylus schmidti.
 |
Mesalina adramitana |
Funambulus pennantii Indiar karraka / Carraca india (Coracias benghalensis)
Arratsaldean Emirerrietako mendi garaienetara joan ginen, Jebel Jais ingurura. Goiko aldera igo ginen, eta han ikusi genituen lehen Pristurus celerrimusak. Gaueko "bitxeorako", altueran pixka bat jeistea erabaki genuen, Ptyodactylus ruusaljibalicus eta Asaccus gardneri bilatzera joatea.
Por la tarde nos dirigimos hacia las montañas más altas de Emiratos, a la zona de Jebel Jais. Subimos a la parte alta, donde vimos los primeros Pristurus celerrimus. Para el bicheo nocturno, decidimos bajar un poco en altitud y buscar Ptyodactylus ruusaljibalicus y Asaccus gardneri.
 |
Jebel Jais mendi eremua / Zona montañosa de Jebel Jais |
 |
Pristurus celerrimus |
 |
Trachydactylus hajarensis |
 |
Asaccus gardneri |
 |
Ptyodactylus ruusaljibalicus |
 |
Ptyodactylus ruusaljibalicus |
 |
Firouzophrynus dhufarensis |
Nahiko erraz aurkitu genituen, eta beraz, berriro mugitu ginen, berriz ere basamortura, Teratoscincus keyserlingii geckoa bizi den eremu batera. Trigonodactylus arabicus, Stenodactylus doriae eta Bunopus tuberculatus asko ikusi genituen, baina kosta zitzaigun Teratoscincusak aurkitzea... Sönkek erakutsi zigun trikimailuaz ohartaraazi arte: begien distira gorri bizia bilatu behar genuela erakutsi zigun. Eta hala zen, oso urrutitik ikusten zen argi gorria, oso deigarria. Ale asko ikusi genituen, baina galerietako sarreretan zeuden denak, eta hurbiltzen ginenean barrura sartzen ziren. Ale mordo batekin huts egin ondoren, azkenean Javik, paseoan zebilen bat aurkitu zuen. Eskerrak. Gecko ikaragarria!
Las encontramos bastante fácil, así que volvimos a cambiar de destino, esta vez de nuevo al desierto, a una zona donde habita Teratoscincus keyserlingii. Estaba repleta de Trigonodactylus arabicus, Stenodactylus doriae y Bunopus tuberculatus, pero nos costó encontrar la Teratoscincus… hasta que dimos con el truco que nos había enseñado Sönke: había que buscar el intenso brillo rojo de sus ojos. Y así era, una luz que se veía desde muy lejos, muy característica. Vimos muchísimos ejemplares, pero estaban todos en las entradas de sus galerías y se escondían en cuanto te acercabas. Después de fallar con un montón de individuos, al final Javi encontró uno que estaba de paseo. Menos mal. ¡Un gecko impresionante!
 |
Trigonodactylus arabicus |
 |
Teratoscincus keyserlingii |
 |
Cerastes gasperettii-ren arrastoa / Rastro de Cerastes gasperettii |
Gaua oso ondo zihoan, baina oraindik jarraitzeko indarra genuenez oso urruti ez zegoen puntu berri batera joatea erabaki genuen, Pseudoceramodactylus khobarensis bilatzera. Ez genuen hau ikusteko zorterik izan, baina beste leku hobe bat genuen aurreragorako, beraz, ez zen hainbesterako izan. Gainera, geldialdiak espezie berri bat gehitzeko balio izan zigun: Stenodactylus leptocosymbotes.
La noche iba muy bien, pero aún teníamos energía para seguir y decidimos ir a un nuevo punto que no quedaba muy lejos, para buscar Pseudoceramodactylus khobarensis. No tuvimos suerte de verla, pero teníamos otro lugar mejor reservado para más adelante, así que no fue para tanto. Además, la parada nos sirvió para sumar una especie nueva: Stenodactylus leptocosymbotes.
 |
Stenodactylus leptocosymbotes |
 |
Stenodactylus leptocosymbotes |
Apirilak 22 / 22 de abril
Aurreko gauean oso berandu amaitu genuen eta ordubete eta piku bakarrik egin genuen lo. Ekialdeko kostalderantz abiatu ginen, Kalba aldera. Bidean, geldialdi espres bat egin genuen Acanthodactylus boskianus-aren habitatean, baina alferrik izan zen. Iritsi ginenerako bero ikaragarria egiten zuen.
La noche anterior terminamos muy tarde y apenas dormimos una hora y algo. Nos dirigimos hacia la costa este, hacia Kalba. De camino, hicimos una parada exprés en el hábitat de Acanthodactylus boskianus, pero fue en vano. Para cuando llegamos, hacía un calor infernal.
 |
📷 David Dopereiro |
Kalbako mangladien erreserbaraino joan ginen. Nahiko erraza izan zen Chelonia mydas dortokak ikustea, baina espero bezala, are bero handiagoa egiten zuen, eta hegazti batzuk besterik ez genituen ikusi. Gainera, kostaldeko sarbidea debekatuta zegoen, eta beraz, ezin izan genuen Acanthodactylus blanfordii bilatu. Ale bat zuten bisitarien zentroan, baina noski, horrela ikusteak ez zigun balio.
Nos desplazamos hasta la reserva de manglares de Kalba. Fue bastante fácil ver a las tortugas Chelonia mydas, pero, como era de esperar, hacía aún más calor y no vimos mucho más que algo de pajareo. Además, el acceso a la costa estaba prohibido, así que no pudimos insistir en la búsqueda de Acanthodactylus blanfordii. Tenían un ejemplar en el centro de visitantes, pero claro, verlo en cautividad no nos valía.
 |
Chelonia mydas |
Todiramphus chloris
Kalbatik barrualdera jo genuen, mendialdera. Geldialdi azkar batean lehen Pseudotrapelus jensvindumi eta Pristurus rupestris-ak ikusi genituen, baina denbora asko galdu gabe aurrera jarraitu genuen gure bidaiaren norako gogokoenera iristeko: Echis omanensis eta Pseudocerastes persicus "mamuaren" habitatera. Gau hartan, Sönke elkartu zitzaigun berriro.
Desde Kalba nos dirigimos hacia el interior, a las zonas montañosas. En una parada rápida vimos los primeros Pseudotrapelus jensvindumi y Pristurus rupestris, pero sin perder mucho tiempo seguimos adelante para llegar a nuestro destino favorito del viaje: el hábitat de Echis omanensis y del fantasma Pseudocerastes persicus. Esa noche, Sönke se volvió a unir a nosotros.
 |
Pseudotrapelus jensvindumi |
 |
Pristurus rupestris |
 |
Agian hobe kanpoan egitea... / Quizá mejor hacerlo fuera... |
 |
Berriz ere Sönkerekin elkartu ginen / Volvimos a reunirnos con Sönke (📷 Sönke Frahm) |
Sönkerekin elkartu ondoren, ilusio handiz ekin genion igoerari. Egia esan, altueran geundenez, izan genituen 35 graduak (gauez!) baino tenperatura baxuagoekin topo egitea espero genuen. Berehala agertu zen Echis omanensis bat. Espezie harrigarria, Arabiar penintsulako endemismoa. Echis pare batez gain, Asaccus gallagheri, Trachydactylus hajarensis, Pseudotrapelus jensvindumi, Ptyodactylus orlovi eta Platyceps rhodorachis espezieak ikusi genituen, baina Pseudocerastesen arrastorik ez.
Después de reunirnos con Sönke, emprendimos la subida con muchísima ilusión. Sinceramente, al estar en altura esperábamos encontrarnos con temperaturas más bajas que los 35 grados que tuvimos (¡de noche!). La Echis omanensis apareció enseguida. Una especie increíble, endémica de la península arábiga. Además de un par de Echis, vimos Asaccus gallagheri, Trachydactylus hajarensis, Pseudotrapelus jensvindumi, Ptyodactylus orlovi y Platyceps rhodorachis, pero ni rastro de Pseudocerastes.
 |
Echis omanensis |
 |
Platyceps rhodorachis |
 |
Ptyodactylus orlovi |
Bueltan geldialdi espres bat egin genuen Asaccus margaritae bilatzeko. Pixka bat kostatu zitzaigun, baina azkenean aurkitu genuen.
De regreso hicimos una parada exprés para buscar Asaccus margaritae. Costó un poco, pero al final logramos encontrarla.
 |
Asaccus margaritae |
Sönketaz agurtu ginen eta beste wadi baterantz joan ginen, gaua pasatzera. Berandu izanda, logikoena zuzenean lo egitera joatea izango litzateke, baina lekuz aldatzen garen bakoitzean egiten dugun bezala, paseo txiki bat eman behar genuen ea zerbait berria aurkitzen genuen ikusteko. Sclerophrys arabica batzuk ikusi genituen. Hauekin Emirerrietako anfibioen plenoa osatu genuen, bi espezie baino ez baitira, jaja. Gero bai, kanpin-denda muntatu eta lotara joan ginen.
Nos despedimos definitivamente de Sönke y nos dirigimos hacia otro wadi, para pasar la noche. Aunque lo lógico hubiera sido ir directo a dormir, ya que era tarde, como siempre que cambiamos de sitio, había que dar un pequeño paseo para ver si encontrábamos algo nuevo. Así fue como dimos con varios Sclerophrys arabica. Con esta completábamos el pleno de anfibios de Emiratos, ya que solo son dos especies, jaja. Después sí, montamos la tienda de campaña y nos fuimos a dormir.
 |
Sclerophrys arabica |
 |
Sclerophrys arabica |
 |
Kanpin-denda muntatzeko ordua / Hora de montar la tienda de campaña |
Apirilak 23 / 23 de abril
Goizean zehar ibilaldi luzea egin genuen wadian barrena. Wadian zehar ur puntu dezente zeuden, gauez Echis omanensis aurkitzeko leku ezin hobeak izango zirenak, baina egunez oso bestelakoa zen egoera: bero izugarria egiten zuen. Dezente ibili ginen Omanosaura cyanura edo O. Jayakariren bat aurkitzeko itxaropenarekin, baina ezer ez. Sclerophrys eta Pseudotrapelus jensvindumi batzuk ikusi genituen. Txapuzoi bat hartu genuen bero jasanezinetik pixka bat freskatzeko, eta gero zerbait jatera eta itzal bila joan ginen, lo kuluxka bat egin eta atseden hartzeko.
Durante la mañana dimos un paseo largo por el wadi. Había algunos puntos de agua que seguramente serían lugares ideales para encontrar Echis omanensis por la noche, pero de día la historia era otra: calor, mucho calor. Anduvimos bastante con la esperanza de dar con alguna Omanosaura cyanura o O. Jayakari, pero nada. Lo que sí vimos fue mucha Sclerophrys y Pseudotrapelus jensvindumi. Nos dimos un chapuzón para refrescarnos un poco del calor infernal, y luego fuimos a comer algo y a buscar sombra, para echarnos una siesta y descansar un rato.
Wadiko ibilbidea / Ruta por el wadi
 |
Freskatzeko bainu on bat bezalakorik ez! / ¡Un chapuzón para refrescarse! (📷 Javi Eiras) |
 |
Pseudotrapelus jensvindumi |
 |
Pseudotrapelus jensvindumi |
 |
Gasolindegiak gure oasia ziren eguerdiko berotik ihes egiteko / Las gasolineras eran nuestro oasis para escapar del calor del mediodía
|
 |
Siesta ordua / Hora de la siesta (📷 Javi Eiras) |
Gau honetako helburua ere Pseudocerastes persicus aurkitzea zen. Aurreko eguneko eremura itzuli ginen berriro saiatzeko, baina oraingoan ondoko haranera joan ginen. Mendi osoa arakatu genuen, motibatuta, baina ez genuen zorterik izan. Aurreko eguneko ia espezie berdinak ikusi genituen berriz ere, baina Pseudocerastes-ik ez. Okerrena zen, gure ibilbide planifikatuaren arabera, ez ginela gehiago itzuliko Pseudocerastes-ak dauden eremura. Beste aukerarik gabe geratzen ginen... Orain arte aipatu ez dudan Telescopus dhara ikusi gabe ere geratzen ginen.
Nuestro objetivo de la noche volvía a ser la Pseudocerastes persicus. Regresamos a la zona del día anterior para intentarlo de nuevo, pero esta vez nos fuimos al valle de al lado. Rastreamos toda la montaña, motivadísimos, pero tampoco tuvimos suerte. Volvimos a ver casi las mismas especies del día anterior, pero ninguna Pseudocerastes. Lo peor era que, según nuestro itinerario planificado, no volveríamos más a la zona donde habita la Pseudocerastes. Nos quedábamos sin más oportunidades… Nos quedábamos también sin ver la Telescopus dhara, que hasta ahora no había mencionado.
 |
Pseudocerastes persicus eta beste narrasti batzuen habitata / Hábitat de Pseudocerastes persicus y otros reptiles |
 |
Asaccus gallagheri |
 |
Trachylepis tessellata |
 |
Siesta lekua gauerako ere gustatu zitzaigun / El sitio de la siesta nos gustó también para la noche
|
Apirilak 24 / 24 de abril
Espezie berriak ikusten jarraitzeko asmoz, Shees inguruko mendialde batera abiatu ginen, bertan Omanosaura jayakariren aipuak zeudelako. Hasteko, ortu batzuen inguruan ibili ginen, eta han Chalcides ocellatus, Trachylepis tessellata eta Pristurus rupestris ikusi genituen. Gero mendian gora joan ginen trokarte batetik barrena, eta dena galdutzat ematen genuenean, Javik Omanosaura jayakari bat ikusi zuen. Distantziatik atera genizkion argazki batzuk harkaitzen artean paseatzen ari zela, eta ondo-ondoan Omanosaura cyanura ar eder bat agertu zitzaigun. Argazki azkarren bat besterik ezin izan genion atera, baina pozik geratu giunen, une batean Omanosaura bi espezieak ikusteagatik.
Con la idea de seguir sumando especies nuevas, partimos hacia una zona montañosa cerca de Shees, donde había citas de Omanosaura jayakari. Primero anduvimos en una zona de huertas, donde vimos Chalcides ocellatus, Trachylepis tessellata y Pristurus rupestris. Luego nos metimos montaña arriba por un barranco y, cuando ya lo dábamos todo por perdido, Javi vio una Omanosaura jayakari. Pudimos sacar unas fotos a distancia mientras se paseaba entre las rocas, y justo al lado apareció un macho precioso de Omanosaura cyanura. Apenas pudimos hacerle una foto rápida y algo borrosa, pero estábamos contentísimos de ver en un instante las dos especies de Omanosaura.
 |
Eltxoengatik izango zela imajinatzen dut... / Supongo que sería por los mosquitos... (📷 David Dopereiro) |
 |
Omanosaura jayakari |
 |
Omanosaura cyanura (📷 David Dopereiro) |
Mendia alde batera utzi eta basamortura itzuli ginen. Gauez aritu ginen, ikusteko falta zitzaizkigun espezie batzuk bilatzeko, eta oso ondo joan zitzaigun. Ohiko geckoez gain, hasteko beste Eryx jayakari bat ikusi genuen, eta gero Diplometopon zarudnyi-a, ohitura fosorialak dituen arren bere arrasto bereizgarriei esker aurkitzeko nahiko erraza den narrastia. Arrastoei jarraituz, ikusteko gogo handia genuen beste bi espezie ere aurkitu genituen. Lehenik eta behin, Scincus mitranus, beroarengandik eta harrapariengandik ihes egiteko hondar azpian "igeri" egiten duen eskinko ikusgarria. Hortik datorkio "sandfish" (hondarretako arraina) izena. Eta gero Echis carinatus, zerra-ezkatadun sugegorria. Indian ikusia genuen (beste azpiespezie bat), baina habitat oso desberdin batean.
Contentos con las Omanosaura, dejamos de lado las montañas para volver al desierto. Nuestro plan era bichear de noche para buscar algunas especies que aún nos faltaban, y nos fue muy bien. Además de los geckos habituales, para empezar vimos otra Eryx jayakari y luego Diplometopon zarudnyi, otro reptil de hábitos fosoriales pero relativamente fácil de encontrar gracias a su rastro tan característico. Siguiendo rastros también dimos con dos especies a las que teníamos muchas ganas. Primero Scincus mitranus, un escinco increíblemente adaptado que “nada” bajo la arena para escapar del calor y de los depredadores. De ahí el nombre común “sandfish” (pez de arena). Y después Echis carinatus, la víbora de escamas aserradas. Ya la habíamos visto en India (otra subespecie), pero en un hábitat completamente distinto.
 |
Eryx jayakari |
Diplometopon zarudnyi-ren arrasto bereizgarria / Rastro característico de
Diplometopon zarudnyi
 |
Scincus mitranus |
 |
Echis carinatus |
 |
Anthia sp. |
Gaua nola zihoan ikusita pozik, beste eremu batera bisita azkar bat egitea erabaki genuen, eta espezie berri bat lortu genuen: Hemidactylus persicus.
Contentos con cómo estaba yendo la noche, decidimos hacer una visita rápida a otra zona, donde conseguimos una especie nueva: Hemidactylus persicus.
 |
Hemidactylus persicus |

Apirilak 25 / 25 de abril
Bidaiaren azken txanpan nahitaezko helburu bat genuen: Uromastyx aegyptia ikustea. Sönkek eta Sylviak ale asko ikusi zituzten leku batez hitz egin ziguten, eta harantz joan ginen. Ez geneukan puntu zehatza eta goiz osoa eman genuen inguruan bueltaka, bilatu nahian, baina arrakastarik gabe. Gazelak, gazela asko, hegazti batzuk... eta ezer gutxi gehiago. Ikusten genuen orori galdetzen genion, baina ezer ez. Azkenean, arratsaldean, herritar baten argibideei esker lekua aurkitu genuen! Muskerrez eta hauen galeriez beteta zegoen zelaigune handi bat zen. Muskerrak guztiz basatiak ziren, baina norbaitek belarra lagatzen zien, jaten emateko. Ez dakigu partikularren bat edo kontserbazio-ekimenen bat den, ez baitzegoen informazio kartelik. Edozein kasutan, sekulakoa izan zen horrelako tamaina duten animalia ikusgarri hauetako asko ikustea.
En la recta final del viaje teníamos una misión obligatoria: ver Uromastyx aegyptia. Sönke nos había hablado de un sitio donde él y Silvia habían visto muchísimos, muy confiados además, así que fuimos hacia allí. No teníamos el punto exacto y nos pasamos toda la mañana dando vueltas por la zona sin éxito. Gacelas, muchas gacelas, algunas aves... y poco más. Íbamos preguntando a todo el que veíamos, pero nada. Finalmente, ya por la tarde, gracias a las indicaciones de un paisano al que paramos, ¡encontramos el sitio! Era una gran explanada llena de lagartos, cada uno junto a la entrada de su galería. Lagartos totalmente salvajes, pero que alguien alimentaba dejándoles hierbas. No sabemos si se trata de algún particular o de alguna iniciativa de conservación, ya que no había ningún cartel informativo. En cualquier caso, una pasada ver tantos de estos bichos increíbles, de un tamaño impresionante.
 |
Patagoniar erbia, espezie exotikoa, errotonda baten erdian / Mara patagónica, especie exótica, en medio de una rotonda (Dolichotis patagonum) |
 |
Gazella marica |
 |
Flamenko handia / Flamenco común (Phoenicopterus roseus) |
 |
Uromastyx aegyptia |
📷 David Dopereiro
Gauean zer egin erabaki behar nuen. Jatorrizko planean basamortura itzultzea tokatzen zen arren, aurreko gauak ondo atera zirenez, nahi genituen espezie gehienak ikustea lortuta geneukan. Beraz, ideia zoroago batekin berotzen hasi ginen: mendi eremura itzultzea, Pseudocerastes-en bila. Neketsua eta agian alferrikakoa izango zen, baina joan ginen, dena ematera. Tenperatura hain altuek kezkatzen gintuzten, baina Sönkeri esker Christophekin jarri ginen harremanetan, espeziea oso ondo ezagutzen duen alemaniar batekin. Sugegorria aurkitzea oso zaila izango zela esan zigun, baina baldintzak onak zirela. Eremu altuak nahiago izaten dituztela ere esan zigun, eta, beraz, mendian gora igo ginen, aproposa zirudien altuera batera iritsi arte, eta bilatzen hasi ginen, oso motibatuta. Denbora gutxi barru ufa bat entzun nuen, eta argi neukan sugegorri batek egindakoa izan zela. Bihotza guztiz azeleratuta nuela, Davidi laguntzera etortzeko esan nion, hasieran ez bainuen ikusten. Baina bat-batean, nigandik lau bat metrora ikusi nuen: Pseudocerastes persicus eder bat. Gure nahien zerrendan lehen postuan zegoen espeziea. Kristoren ilusioa! Plan aldaketa arriskutsua izan zen, baina merezi izan zuen. Noski baietz! A ze saria!
Tocaba decidir qué hacer por la noche. Aunque en el plan original tocaba volver al desierto, las noches anteriores habían salido bien y ya habíamos conseguido ver la mayoría de especies que queríamos. Así que empezamos a calentarnos con una idea más loca: volver a las montañas, a por Pseudocerastes. Iba a ser una paliza y bastante arriesgado, pero allá que fuimos, a darlo todo. Nos preocupaban las temperaturas tan altas, pero gracias a Sönke contactamos con Christoph, un alemán que conoce muy bien la especie. Nos dijo que, aunque encontrarla sería muy difícil, las condiciones eran buenas. También nos comentó que suelen preferir zonas altas, así que tiramos monte arriba hasta llegar a una altitud que parecía ideal. Una vez allí, motivadísimos, nos pusimos a buscar. No pasó mucho tiempo hasta que escuché un bufido que sabía que era de una víbora. Con el corazón a mil, avisé a David para que viniera a ayudarme, porque al principio no la veía. Hasta que de repente, la vi a unos cuatro metros de mí: una Pseudocerastes persicus preciosa. La especie que ocupaba el primer puesto en nuestra lista de deseos del viaje. ¡Qué motivada! El cambio de planes fue arriesgado, pero mereció totalmente la pena. ¡Joder que sí! ¡Menudo premio nos llevamos!
 |
Pseudocerastes persicus |
 |
Zoriontasuna / Felicidad |
 |
Pseudocerastes persicus-aren habitata / Hábitat de Pseudocerastes persicus |
Apirilak 26 / 26 de abril
Bidaiaren azken eguna hegoalderago igaro genuen, Abu Dhabiko aireportutik gertu egoteko asmoz. Eguna ekialdean hasi genuen, Omaneko mugatik gertu, non Trapelus flavimaculatus eta Acanthodactylus opheodurus ikusi genituen, habitata nahiko degradatuta zegoen arren. Gero errepide sekundarioetan zehar ibili ginen, presa handirik gabe, baranoren bat aurkitzeko asmoz. Hainbat geldialdi egin genituen, eta arrasto dezente aurkitu genituen arren, horietako batzuk oso freskoak, ez genuen zorterik izan. Zalantzarik gabe, hau izan zen ez ikusteak gehien izorratu gintuen espeziea. Gutxienez Pristurus minimus batzuk aurkitu genituen arroka baten azpian eta Phrynocephalus arabicus pare bat gehiago, hondarraren muturreko beroa saihesteko landaretzara igo zirenak.
El último día del viaje lo pasamos más al sur, con la idea de estar ya cerca del aeropuerto de Abu Dhabi. Empezamos la jornada al este, cerca de la frontera con Omán, donde pudimos ver Trapelus flavimaculatus y Acanthodactylus opheodurus, a pesar de que el hábitat estaba bastante degradado. Después fuimos tirando por carreteras secundarias, carrileando sin mucha prisa, con el objetivo de encontrar algún varano. Hicimos varias paradas y, aunque encontramos bastantes rastros —algunos muy frescos— no tuvimos suerte. Fue, sin duda, la especie que más nos fastidió no ver. Sí que dimos con algunos Pristurus minimus refugiados bajo una roca y un par de Phrynocephalus arabicus más, que se habían subido a la vegetación para evitar el calor extremo de la arena.
 |
Trapelus flavimaculatus |
 |
Acanthodactylus opheodurus |
 |
Acanthodactylus opheodurus |
 |
Habitata, eta atzean Omango mugako hesia / Hábitat, con la valla de la frontera con Omán al fondo |
 |
Phrynocephalus arabicus |
 |
📷 David Dopereiro |
 |
Pristurus minimus |
 |
Acanthodactylus schmidti |
 |
Azken bitxeorako indarrak hartzeko lokuluxka kotxean / Cabezada en el coche para coger fuerzas para el último bicheo (📷 David Dopereiro) |
Hegaldia goizaldean genuen, eta oraindik ordu batzuk geratzen zitzaizkigun gauez aritzeko. Javik eremu bat zeukan fitxatuta basamortuan, Abu Dhabi kanpoaldean. Ez genuen denbora askorik, autoa garbitu behar zelako, itzuli, eta ez genuelako hegaldiarekin jolastu nahi, baina nahikoa izan zen bidaia hainbat espezie berrirekin ixteko. Pseudoceramodactylus khobarensis mordoa ikusi genituen, Stenodactylus slevini eta Myriopholis macrorhyncha-z gain. Eryx jayakari, Diplometopon zarudnyi eta ohiko Trigonodactylus arabicus, Stenodactylus doriae eta Bunopus tuberculatus-ak ere agertu ziren. Pena handia eman zigun egunez eremu hau esploratu ez izanak, barano-arrastoz josita baitzegoen. Baina korrika egitea tokatzen zitzaigun: autoa garbitu, prest utzi, eta aireportura abiatu behar ginen.
Teníamos el vuelo de madrugada, así que aún nos quedaban unas horas para bichear de noche. Javi ya tenía fichada una zona en el desierto, a las afueras de Abu Dhabi. No disponíamos de mucho tiempo —había que limpiar el coche, devolverlo, y no queríamos jugárnosla con el vuelo—, pero fue suficiente para cerrar el viaje con varias especies nuevas. Vimos muchas Pseudoceramodactylus khobarensis (que se nos había resistido en otra zona), además de Stenodactylus slevini y Myriopholis macrorhyncha. También volvieron a aparecer Eryx jayakari, Diplometopon zarudnyi, y los habituales Trigonodactylus arabicus, Stenodactylus doriae y Bunopus tuberculatus. Nos dio bastante pena no haber explorado esta zona de día, porque estaba plagada de huellas de varano. Pero ya tocaba correr: limpiar el coche, dejarlo listo, y poner rumbo al aeropuerto.
 |
Pseudoceramodactylus khobarensis |
 |
Stenodactylus slevini |
 |
Myriopholis macrorhyncha |
 |
Maletak egin eta kotxea txukuntzeko ordua / Hora de hacer las maletas y ordenar el coche |
 |
Abenturaren amaiera, bagoaz / Fin de la aventura, nos vamos |
Epilogoa / Epílogo
Bidaia labur baina zoragarria burutu genuen. Emirerriak aukera paregabea izan ziren astebeteko bidaia baterako. Egia da egur asko eman geniola: egunean batez beste 4 orduz lo egin genuen (siestak zenbatuta), baina merezi izan zuen, zalantzarik gabe. Bi anfibioen eta 41 narrasti espezieen zerrenda osatzea lortu genuen, bidaia hasi aurretik sinatuko genuena, dudarik gabe. Espezie berezi eta interesgarri asko ikusi genituen. Tenperatura altuak baldintzatzaile garrantzitsuak izan ziren, narrastiak bilatzeko orduan eta baita atseden hartzeko orduan ere. Beste baterako, egunero lotarako lekua hartzeak mereziko luke, eta horrek aukera emango liguke eguerdian ere atseden hobea hartzeko. Eremu bereziki zabala ez denez, nahikoa izango litzateke ostatua bi lekutan bilatzea, bata mendebaldean eta bestea ekialdeko mendietatik gertu. Eta beroari dagokionez... ez dut imajinatu ere egin nahi zer izan behar duen udan. Azkenik, eskerrak eman nahi dizkiet David eta Javiri, bidailagun bikainak izateagatik.
Terminamos un viaje breve, pero fantástico. Emiratos resultó ser una opción excelente para una escapada de una semana. Es cierto que le metimos muchísima caña: dormimos una media de unas 4 horas al día (contando las siestas), pero sin duda mereció la pena. Conseguimos una lista de 2 especies de anfibios y 41 de reptiles, una cifra que sin duda habríamos firmado antes de empezar el viaje. Muchas especies singulares e interesantísimas. Las altas temperaturas fueron un condicionante importante, tanto a la hora de buscar reptiles como a la hora de descansar. Para otra ocasión, merecería la pena contar con alojamiento todos los días, lo que permitiría aprovechar también el mediodía para descansar mejor. Al no ser una zona especialmente extensa, con dos bases estratégicas —una al oeste y otra cerca de las montañas del este— sería más que suficiente. Y en cuanto al calor… no me quiero ni imaginar lo que debe de ser aquello en verano. Por último, quiero dar las gracias a David y Javi, por ser unos compañeros de viaje de 10.
 |
Erabat leher eginda iritsi ginen aireportura, espero genuen bezala, jaja / Llegamos totalmente agotados al aeropuerto, como era de esperar, jaja |
*Ikusitako anfibio eta narrasti espezieen zerrenda: / Listado de las especies de anfibios y reptiles observadas:
Anfibioak / Anfibios |
1 | Sclerophrys arabica | 2 | Firouzophrynus dhufarensis |
Narrastiak / Reptiles |
3 | Chelonia mydas | 24 | Pristurus minimus |
4 | Trapelus flavimaculatus | 25 | Pristurus rupestris |
5 | Pseudotrapelus jensvindumi | 26 | Teratoscincus keyserlingii |
6 | Phrynocephalus arabicus | 27 | Acanthodactylus opheodurus |
7 | Uromastyx aegyptia | 28 | Acanthodactylus schmidti |
8 | Asaccus gallagheri | 29 | Omanosaura cyanura |
9 | Assacus gardneri | 30 | Omanosaura jayakari |
10 | Asaccus margaritae | 31 | Mesalina adramitana |
11 | Ptyodactylus orlovi | 32 | Chalcides ocellatus |
12 | Ptyodactylus ruusaljibalicus | 33 | Trachylepis tessellata |
13 | Bunopus tuberculatus | 34 | Scincus mitranus |
14 | Hemidactylus flaviviridis | 35 | Diplometopon zarudnyi |
15 | Hemidactylus persicus | 36 | Myriopholis macrorhyncha |
16 | Hemidactylus robustus | 37 | Eryx jayakari |
17 | Pseudoceramodactylus khobarensis | 38 | Platyceps rhodorachis |
18 | Stenodactylus doriae | 39 | Lytorhynchus diadema |
19 | Stenodactylus leptocosymbotes | 40 | Cerastes gasperettii |
20 | Stenodactylus slevini | 41 | Pseudocerastes persicus |
21 | Trachydactylus hajarensis | 42 | Echis carinatus |
22 | Trigonodactylus arabicus | 43 | Echis omanensis |
23 | Pristurus celerrimus | * | Varanus griseus (oinatzak / huellas) |

Beste bat arte!
¡Hasta otra!